Γυναικείο Επιχειρείν 2024: Χαρτογραφώντας την πορεία προς την ίση εκπροσώπηση

20 χρόνια έρευνας για το Γυναικείο Επιχειρείν

Το 2024 σηματοδοτεί το 20^ο έτος της έρευνας της Grant Thornton για την παρακολούθηση και καταγραφή του ποσοστού των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις στις επιχειρήσεις παγκοσμίως.

Η έρευνα της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν διερεύνησε τις διευκολύνσεις και τα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες στον χώρο εργασίας όλα αυτά τα χρόνια, σε μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις. Οι επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο διαχειρίστηκαν την οικονομική κρίση του 2007-08, ξεπέρασαν τα εμπόδια της πανδημίας και σήμερα αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των γεωπολιτικών εντάσεων και συγκρούσεων.

Η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να αλλάζει και οι οργανισμοί δέχονται μεγαλύτερη πίεση από κάθε άλλη φορά για να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Όντας αντιμέτωποι με τέτοιες αλλαγές, είναι σημαντικό να μη χαθεί το κύριο σημείο προσοχής: η πρόκληση της ανέλιξης των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παραμένει το ίδιο επείγουσα. Πολλές επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν σε αυτή την επιτακτική ανάγκη, οδηγώντας στην επίτευξη προόδου. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτό το momentum θα συνεχιστεί και θα επιταχυνθεί.  

Ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως την περίοδο 2004-2024

Όταν η Grant Thornton ξεκίνησε για πρώτη φορά την έρευνά της, μόλις το 19,4% των ανώτερων διευθυντικών θέσεων καταλαμβάνονταν από γυναίκες. Σήμερα, το ποσοστό ανέρχεται σε 33,5%. Αν και αυτή η αύξηση σηματοδοτεί πρόοδο και έχει υπάρξει κάποια επιτάχυνση μετά την πανδημία, η πρόοδος είναι απογοητευτικά αργή. Με τον τρέχοντα ρυθμό ανόδου, οι επιχειρήσεις δεν πρόκειται να επιτύχουν την ίση εκπροσώπηση των γυναικών στις ανώτερες διοικητικές θέσεις πριν το 2053. Προφανώς αυτό δεν είναι αρκετό.

Τα δεδομένα μας από τη φετινή έρευνα δείχνουν ότι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής όσον αφορά τις γυναίκες σε ανώτερες διοικητικές θέσεις είναι εύθραυστη. Φέτος σημειώθηκε δραματική μείωση στο ποσοστό των γυναικών Διευθύνοντων Συμβούλων, γεγονός που υποδηλώνει μια μεταστροφή στην τάση των γυναικών να κατέχουν θέσεις πραγματικής εξουσίας σε έναν οργανισμό. Αυτό λειτουργεί ως μία προειδοποίηση για όλους μας ότι δεν αρκεί μόνο η ανέλιξη των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, αλλά ότι χρειάζονται αποφασιστικές δράσεις για να διατηρηθούν οι γυναίκες σε αυτές. Πρέπει να εστιάσουμε σε αυτήν την παράμετρο, διαφορετικά μπορεί να σημειωθεί οπισθοδρόμηση.

Η έρευνά για το Γυναικείο Επιχειρείν μας επιτρέπει να αποτιμήσουμε την πρόοδο που έχει σημειωθεί, καθώς επίσης και να κατανοήσουμε τι χρειάζεται να αλλάξει για να επιταχυνθεί αυτή η πρόοδος. Παράλληλα, μα επιτρέπει να εντοπίσουμε τις επιχειρηματικές παραμέτρους που μπορούν να οδηγήσουν στην αλλαγή και να παρέχουν εφαρμόσιμα μέτρα στα οποία μπορούν να προβούν οι επιχειρήσεις. Στη φετινή έκθεση, καθορίσαμε τρία σαφή μονοπάτια προς την ίση εκπροσώπηση των δύο φύλων:

1. Το άτομο-κλειδί είναι ο/η επικεφαλής των προσπαθειών Ενσωμάτωσης και Ίσων Ευκαιριών Εκπροσώπησης (DE&I) για τα δύο φύλα σε έναν οργανισμό. Ένα μέλος σε θέση C-suite πρέπει να αναλάβει την ευθύνη, αλλά πρέπει να εργαστεί παράλληλα με άλλη γυναίκα επικεφαλής. Αυτός ο συνδυασμός έχει σαφή θετικό αντίκτυπο στο ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.
2. Απαιτείται σαφής στρατηγική. Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν συγκεκριμένους στόχους DE&I και να αποτιμούν την επίτευξή τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
3. Ο τρόπος εργασίας μας έχει απτό αντίκτυπο. Η έρευνά μας αποκαλύπτει μια επιστροφή στο γραφείο, αλλά οι επιχειρήσεις που προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία έχουν υψηλότερο ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.

Με αφορμή τα παραπάνω στοιχεία, ο Βασίλης Καζάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton στην Ελλάδα αναφέρει χαρακτηριστικά: «Από το 2004 έως σήμερα βλέπουμε ότι το ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως καταγράφει σταθερή άνοδο, γεγονός που είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό στην προσπάθεια που γίνεται για την επίτευξη πλήρους ισότητας στο εργασιακό περιβάλλον.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια διακρίνουμε μία επιβράδυνση στον ρυθμό ανόδου, καταδεικνύοντας ότι απαιτούνται περισσότερες ουσιαστικές δράσεις από τις επιχειρήσεις προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός.

Η περαιτέρω άνοδος του ποσοστού των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις και η επίτευξη πλήρους ισότητας σε όλα τα επίπεδα αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προτεραιότητες για την Grant Thornton στην Ελλάδα και όλες μας οι δράσεις κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση.

Θεωρούμε ότι ενέργειες που καταργούν κάθε είδος στερεοτύπων, διακρίσεων και προκαταλήψεων αποτελούν την μοναδική οδό προς την επίτευξη ισότητας σε κάθε πτυχή της κοινωνίας μας, και σε αυτό το μονοπάτι θα συνεχίζουμε να βαδίζουμε, παροτρύνοντας παράλληλες όλες τις επιχειρήσεις να πράξουν το ίδιο».

Το Γυναικείο Επιχειρείν στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε πτώση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2024, στο 32% έναντι 37% το περασμένο έτος. Συνολικά, βέβαια, από το 2004 μέχρι σήμερα, το σχετικό ποσοστό έχει σημειώσει άνοδο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.

Παράλληλα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση κατέγραψε σημαντική άνοδο στο 19% έναντι 11% το 2023. Σε σύγκριση με το 2012, όταν ξεκίνησε η καταγραφή των σχετικών στοιχείων, σημειώθηκε πτώση κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι, σύμφωνα με την έρευνα, στην Ελλάδα το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν έστω και μια γυναίκα σε ανώτερες διοικητικές θέσεις ανέρχεται στο 81%, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο 91% και παγκοσμίως στο 93%.

Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των γυναικών που εργάζονται σε θέσεις Chief Executive Officer (CEO) και Managing Director κατέγραψε αξιοσημείωτη άνοδο στο 27% έναντι 14% το 2023. Αξίζει να αναφερθεί ότι το συγκεκριμένο ποσοστό αποτελεί το 6^ο υψηλότερο ποσοστό γυναικών σε θέσεις CEO και Managing Director, ανάμεσα στις 28 χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν.

Ταυτόχρονα, όσον αφορά στο ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Finance Officer (CFO), υπήρξε μεγάλη πτώση στο 22% έναντι 34% το 2023, ενώ την ίδια στιγμή το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις Chief Operating Officer (COO) σημείωσε άνοδο κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες, συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, που βρισκόταν στο 16%. Το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Information Officer (CIO), παρέμεινε αμετάβλητο σε σχέση με το 2023, στο 7%.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι το 79,4% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα στην Ελλάδα εφαρμόζουν ένα μοντέλο εργασίας μόνο από το γραφείο, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο του 36,1%. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που ενδεχομένως να συνδέεται και με την εξέλιξη των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.

Επιπρόσθετα, το 52,6% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα δήλωσαν ότι θεωρούν τη στρατηγική τους σε θέματα Ενσωμάτωσης και Ίσης Εκπροσώπησης αποτελεσματική, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τις άλλες χώρες που μετείχαν στην έρευνα. Επιπλέον, το 67% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δήλωσαν ότι υπολογίζουν την ισότητα σε επίπεδο αμοιβών ανάμεσα στα δύο φύλα ως παράγοντα άμεσα συναρτημένο σε σχέση με τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη, ποσοστό που ήταν επίσης το υψηλότερο απ’ όλες τις χώρες που έλαβαν μέρος στην έρευνα.

Με αφορμή τα παραπάνω δεδομένα, η Κατερίνα Κουλούρη, Partner, Head of People Experience & Culture της Grant Thornton στην Ελλάδα αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Τα δεδομένα της φετινής έρευνας καταδεικνύουν ότι η πορεία των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις συνδέεται άμεσα με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, με την ψυχολογική ασφάλεια στον χώρο εργασίας, καθώς και με την ευελιξία στα μοντέλα εργασίας. Το να προσφέρουμε στους ανθρώπους μας ένα ασφαλές και ευέλικτο εργασιακό περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς, στο οποίο θα μπορούν να αισθάνονται άνετα με το να είναι ο εαυτός τους αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στο να σημειωθεί ουσιαστική αλλαγή στην κοινωνία μας. Την ίδια στιγμή, η ύπαρξη μίας ολιστικής στρατηγικής DE&I συμβάλλει στην επίτευξη ισότητας σε κάθε επίπεδο ενός οργανισμού. Παρά την επιβράδυνση που σημειώνεται στο ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως, οι δρόμοι προς την επίτευξη πλήρους ισότητας γίνονται ολοένα και πιο ξεκάθαροι. Απομένει από τις ίδιες τις επιχειρήσεις να τους κατανοήσουν και να τους ακολουθήσουν».

Από την πλευρά της, η Αλεξάνδρα Μπαλτούκα, Partner, Head of Marketing & Client Experience της Grant Thornton στην Ελλάδα υπογραμμίζει:

Η συμπλήρωση 20 χρόνων από την έναρξη της έρευνας της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν φέρνει ξανά στην επιφάνεια μία σημαντική διαπίστωση: παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις ιστορικά παγκοσμίως (από 19,4% το 2004 στο 33,5% το 2024), παρατηρείται διεθνώς επιβράδυνση στον ρυθμό ανάπτυξης, υποδηλώνoντας επίμονα εμπόδια και προκλήσεις που εμποδίζουν την πρόοδο των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. Η αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από τις επιχειρήσεις, την πολιτεία και την κοινωνία συνολικά για την άρση των συστημικών φραγμών, την προώθηση πρακτικών ηγεσίας χωρίς αποκλεισμούς και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι γυναίκες θα έχουν ίσες ευκαιρίες να ανέλθουν και να επιτύχουν σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. Είναι αναγκαίο να γίνουν περισσότερες και πιο ουσιαστικές ενέργειες προκειμένου να επιτευχθεί η ίση εκπροσώπηση. H Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 6η θέση όσον αφορά στις γυναίκες σε θέσεις CEO, αναδεικνύοντας την καθοριστική συμβολή που μπορούν να έχουν οι γυναίκες σε νευραλγικές θέσεις ενός οργανισμού. Ωστόσο, η επόμενη ημέρα για τη δημιουργία μίας κοινωνίας χωρίς στερεότυπα και προκαταλήψεις, απαιτεί μία ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο σκέψης, στην νοοτροπία και στις αντιλήψεις κάθε ατόμου μεμονωμένα.